Een andere manier van eenzaamheid aanpakken
Psycholoog Jeannette Rijks van Faktor5 ontwikkelde de 2 maanden durende cursus Creatief Leven. Praten over eenzaamheid en graven naar oorzaken ziet ze niet als oplossingen. Door chronische eenzaamheid vervormt het brein, daarom werkt zij met een gedragskundige aanpak. Haar cursus Creatief Leven is door de Erkenningscommissie Interventie ‘Maatschappelijke Ondersteuning, participatie en veiligheid’ (10 deskundigen uit wetenschap, beleid en praktijk) erkend als goed onderbouwde interventie. Movisie en Loket Gezond Leven hebben het opgenomen in hun databank.
Wat is Creatief Leven?
“Een cursus die je leert hoe je zelf je eenzaamheid aanpakt voor mensen die langdurig eenzaam zijn. Je leert wie je bent, wat je wil en met welke mensen je om wilt gaan en vooral ook hoe je het voor elkaar krijgt om je daar goed bij te voelen. Na 2 maanden is er al succes en voel je je minder eenzaam. Mijn cursus is er opgericht je brein te herstellen en je goed te voelen over jezelf. We doen activiteiten die het brein stimuleren om weer te groeien, vooral dingen die niet te maken hebben met denken. We gebruiken verschillende technieken: mindfulness, ademhalingstechnieken, creatieve technieken en contra-conditionering. De cursus werkt omdat de begeleiding strak gericht is op positiviteit. De cursusleider helpt voortdurend het sociale brein te ontwikkelen.”
De eenzame mens heeft een vervormd brein, zeg je.
“Het grote probleem met eenzaamheid is dat het je brein verandert. In het begin merk je dat niet, maar na een jaar zijn de hersenen zo veranderd dat het sociale deel zich naar binnen richt. Je staat niet meer open voor nieuwe mensen, de hormonen om je goed te voelen werken niet meer en omgaan met anderen maakt je niet meer blij. Bovendien word je achterdochtig. Door eenzaamheid gaat ook de werking van het brein met 10 tot 13 IQ-punten achteruit.”
Steun, aandacht en activiteiten werken niet, waarom niet?
“Steun en aandacht zijn natuurlijk altijd fijn. Activiteiten zijn lieve, goed bedoelde dingen maar ze werken niet, omdat het brein na een jaar eenzaamheid al zo vervormd is dat mensen niet meer open staan voor contacten met anderen.”
Je noemt jezelf een pionier met een no-nonsense aanpak.
“Als je weet hoe het brein werkt, dan weet je dat je niet over het verleden moet praten en niet over hoe het gekomen is. Alles waar je aandacht aan geeft, groeit. Als hulpverleners dus empathisch vragen hoe de eenzaamheid ontstaan is, maken ze het probleem alleen maar groter en sterker. Onze hulpverleners helpen door je voortdurend te steunen in het praten over vooruitgang en verbetering. Zo nodig je het brein uit om zich te richten op positiviteit en groei.”
De verantwoordelijkheid om je niet meer eenzaam te voelen ligt bij jezelf.
“Natuurlijk overkomt het je ook, maar als het gebeurt, heb je daar zelf een stap in te zetten. Creatief Leven is voor mensen die zelf iets aan hun probleem willen doen, niet voor mensen die gered willen worden. Een ander is niet verantwoordelijk voor jou. Voor je Creatief Leven gaat doen, moet je al inzicht hebben dat eenzaamheid het probleem is waar je last van hebt. En dat is niet makkelijk. Op eenzaamheid rust nog steeds een ongelooflijk taboe, je schaamt je ervoor. Ik denk omdat het idee bestaat dat er niets aan te doen is. Studenten van een hbo in Zwolle hadden hun medestudenten ondervraagd over eenzaamheid, 33 procent voelde zich al eenzaam vanaf de kindertijd.”
Hoe ben je zo geïnteresseerd geraakt in eenzaamheid?
“Door een tante van me, ze voelde zich zo eenzaam dat ze naar de huisarts ging. Die zei ‘ik kan er niets aan doen, behalve je antidepressiva geven’. Dat vond ik zo erg dat ik me er daarna in ben gaan verdiepen. 47 Procent van de Nederlanders zegt, naar eigen zeggen, zich te vaak eenzaam te voelen, van hen is ongeveer een kwart zo ernstig eenzaam dat ze er zonder hulp nooit meer uitkomt. Daar wil ik wat aan doen.”
Wat doet het met je dat jouw cursus erkend is?
“Ik ben natuurlijk blij. Ik wilde eigenlijk stoppen met werken, maar ik ben nu gestopt met stoppen. We gaan nu onze visie internationaal onder de aandacht brengen.”
Jeannette Rijks ontwikkelde ook een online eenzaamheidstest, die je anoniem kunt doen op haar website.
